Montessori Materyalleri

 Montessori sınıflarındaki en önemli unsurlarından birisi özel olarak tasarlanmış materyallerdir. Materyaller doğal ve ağaç malzemelerden yapılarak çocukların duyularını uyarma amaç edinmiştir. Sınıftaki tüm materyaller de, masa , sandalye vs. doğal kullanılarak, çocuklara doğaya duyarlılık ve çevre sevgisi ilk andan itibaren verilmektedir. Kullanılacak malzemelerin sade, estetik, uyumlu ve çekici olmasına özen gösterilir. Bu şekilde hazırlanan materyaller çocuklara güzel gelecek ve çalışmayı yapmak isteyecektir. Güzellik konsantrasyonu da arttırmaktadır.

Rehber yeni bir materyal için hazır olan çocuğa, özel bir sunumla materyali tanıtır. Materyalin raftan alınmasından, çalışılıp tekrar ilk haline getirilerek rafa uygun bir şekilde geri koyulmasına kadar tüm aşamaları içerir. Rehber materyali sunduktan sonra çocuk bu materyalde uzmanlaşana kadar kendi başına veya kendiliğinden oluşmuş küçük gruplarla beraber çalışacaktır. Materyali başarılı şekilde tamamlamış ve uzmanlaşmış çocuk, yeni fikirler üreterek materyali geliştirebilecektir. Çocuk etkinliği sürdürürken özgürdür ve çalışmasını istediği tempoda ve sürede tamamlayabilir. Çocukların zamanı kullanma ve değerlendirme durumları yetişkinlerden farklıdır. Ancak kendini ve yaşamını keşfedebileceği yeterli süre verildiğinde durumları ve olayları doğal hızıyla öğrenebilir. Çocuk çalışırken acele ettirilmemeli ve bir an önce çalışmasını bitirmesi için baskı yapılmamalıdır. Rehber, çocuğun çalışmasını gözlemleyecek ve kaydedecektir. Montessori materyalleri sınıfta günlük yaşam, duyu, matematik, dil ve kozmik alanlarına göre çocukların ulaşabilecekleri raflarda, soldan sağa, somuttan soyuta, basitten karmaşığa doğru yer alırlar.

 Çocuk bir materyalle yeteri kadar çalıştığında ve o etkinlikte uzmanlaştığında diğerine geçebilir. Her materyalin hata kontrolü bulunur. Bu hata kontrolü çocuğa kendi öğrenmesini değerlendirme ve herhangi bir yetişkinin onayına ihtiyaç duymadan bağımsız çalışmasına olanak sağlar. Materyallerdeki hata kontrolü çocuğu özgürleştirir.Montessori yönteminde hayali oyunlar yoktur. Çocuğa gerçek deneyimler sunulur. Örneğin çocuğun minyatür mutfak araç gereçleriyle oynaması yerine gerçek bir mutfakta iş yapması ve gerçek süpürge faraşla etrafı temizlemesi sağlanır. Bu deneyimi sağlamak için çocukların boylarına uygun mutfak tezgahları ve her malzemeye ulaşabilecekleri raflı dolaplar yapılır. Bu şekilde, çocuğun “…mış gibi” yapması yerine gerçek deneyimler yaşaması sağlanır.

Montessori okul öncesi sınıflarında çocuklar erken yaşlardan itibaren okuma yazma, matematik işlemleri gibi akademik çalışmalara başlarlar. Duyarlı olduğu dönemler dikkate alınarak çocuklara bu dersler sunulur. Duyarlı olduğu dönemde somut şekilde bu akademik çalışmaları görmüş bir çocuk, ilkokulda bu dersleri gördüğünde daha çok özümseyecek ve kalıcı öğrenme sağlanacaktır.

 Montessori sınıfındaki öğrenciler okul dışı çalışmaları küçük gruplar halinde, genellikle ulaşımın yürüyerek sağlanabileceği mekanlarda gerçekleştirirler. Bu çalışmalar çoğunlukla önceden belirlenmiş bir alanda araştırmaya, keşfetmeye veya deneyimlemeye yönelik, önceden belirlenmiş bir amaç doğrultusunda yapılan çalışmalardır.

 Çocuklar materyal seçiminde özgürdür. Bununla birlikte çocuğa tanınan özgürlük bazı sınırlamalar içerir. Öncelikle sınıf içinde materyallerin belirli bir sayıda ve her materyalin farklı kazanımlara yönelik hazırlanmış olmasıyla sınırlıdır. Örneğin, kelimeler üretmek isteyen çocuk “hareketli alfabe” materyali ile çalışmalıdır. Oradaki harflerle yaptığını oyuncak bir bebeği kullanarak yapabilmesi olanaksızdır. Her materyal özel bir amaç için tasarlanmıştır. O nedenle çocuk yapmak istediği aktiviteye yönelik tasarlanmış materyaller arasında seçim yapar. Ayrıca, çocuğun seçimleri materyalin nasıl kullanacağının daha önce gösterilmiş olması ile sınırlıdır. Çocuğun çalışmak istediği etkinlik rehber tarafından daha önce çocuğa gösterilmiş olmalıdır. Bununla birlikte, çocuklar bir etkinliği özgürce seçebildiği gibi ihtiyacı olan materyal başka bir arkadaşı tarafından kullanılıyor olma durumunda da beklemesi gerekmektedir. Çocuğun özgürlüğü materyalin başkası tarafından kullanılıyor olma durumu ile sınırlıdır. Bu durumda beklemesi gereken çocuk başka bir etkinliğe yönelebileceği gibi isterse ve arkadaşı da müsaade ederse, arkadaşının çalışmasını gözlemleyebilir. Çocuğun arkadaşını çalışırken gözlemleme özgürlüğü onun için ciddi bir öğrenme sürecini başlatabilir.